Wolfgang Amadeus Mozart
Cosi fan tutte

15 marca 2024, piątek, 19:00-22:10 (Sala Moniuszki).


Opera buffa w dwóch aktach


Libretto: Lorenzo Da Ponte
Prapremiera: Burgtheater, Wiedeń - 26 stycznia 1790
Premiera polska: Teatr Wielki, Poznań - 1933
Premiera tej inscenizacji - 15 marca 2024
Oryginalna włoska wersja językowa z polskimi i angielskimi napisami


Dyrygent: Jarosław Szemet
Reżyseria: Wojciech Faruga
Przygotowanie chóru: Mirosław Janowski
Scenografia: Katarzyna Borkowska
Kostiumy: Katarzyna Borkowska
Asystent reżysera: Magdalena Howorska
Asystent kostiumologa: Katarzyna Załęcka
Choreografia: Bartłomiej Gąsior
Dramaturgia: Klaudia Hartung-Wójciak
Reżyseria świateł: Katarzyna Borkowska
Casting director: Izabela Kłosińska

---

STRESZCZENIE

---

Frywolna komedia czy niemoralna farsa? Kontrowersje towarzyszyły Cosi fan tutte prawie od początku powstania opery. Dzieło Wolfganga Amadeusza Mozarta, którego prapremiera miała miejsce w 1790 roku w Wiedniu, inspirowane było podobno prawdziwym skandalem obyczajowym, którym żył ówczesny Paryż. Libretto Lorenza da Pontego skupia się na jednym wątku. Don Alfonso rzuca wyzwanie młodszym kolegom: zakłada się z Ferrandem i Guglielmem, że ich ukochanym – Dorabelli i Fiordiligi – nie uda się dochować wierności, gdy ci niespodziewanie wyjadą, zostawiając narzeczone. Intrygę uwiarygadnia fakt, iż Austria uwikłana była wówczas w wojnę z Turcją. W męski spisek włączona zostaje także pokojówka Despina. Po rzewnym pożegnaniu z ukochanymi, Ferrando i Guglielmo w przebraniu Albańczyków, by sprawdzić kobiecą stałość.

Cosi fan tutte to skrząca się dowcipem, ale i uderzająca także w liryczne tony opera buffa. Opowieść da Pontego była oskarżana o sztuczność, cynizm i niemoralność, zwracając jednak uwagę na osiemnastowieczną konwencję teatralną, można ją interpretować jako oświeceniową przypowieść o naturze ludzkiej, w której: Szczęśliwy człowiek, który bierze wszystko z dobrej strony […] Co innych zwykle przywodzi do łez, dla niego bywa powodem do śmiechu, jak kończy swoje libretto da Ponte. Kompozytor tworzy wartką akcję, łącząc numery solowe, duety i większe ansamble, tak że całe akty zdają się być dramaturgicznie nieprzerwaną całością. Dzięki muzyce papierowe na pierwszy rzut oka postacie zamieniają się w pełnokrwistych bohaterów, którym nie sposób się oprzeć: zadziorną Fiordiligi, niefrasobliwą Dorabellę, czułego Ferranda, niecierpliwego Guglielma, cynicznego Alfonsa i temperamentną Despinę.

Po sukcesie Marii de Buenos Aires Piazzoli Wojciech Faruga zaprezentuje swój nowy spektakl na wielkiej operowej scenie. Reżyser postanowił na poważnie potraktować dzieło Mozarta – Cosi fan tutte to nie tylko zabawne perypetie kochanków, komediowa konwencja jest tylko zasłoną dymną dla prawdziwych problemów. Akcja dzieje się w Ameryce przełomu lat 60. i 70. Historia koncentruje się wokół wysoko postawionej mieszczańskiej rodziny. Protagonistami są tu Despina i weteran Don Alfonso. Przeglądają się oni wzajemnie w perypetiach Dorabelli, Fiordiligi, Guglielma i Ferranda. Równolegle do opowieści o miłości toczy się wojna, czyli przestrzeń rozpadu i zanegowania wszelkich porządków innych niż ten oparty na sile. W naszej opowieści wojna nie jest tylko pretekstem, który umożliwia Ferrando i Guglielmo zainicjowanie przebiórki, jest także doświadczeniem, z jakim wchodzi w tę opowieść Alfonso.

Ferrando i Guglielmo udają, że idą na wojnę, ale za moment wracają w przebraniu – w inscenizacji Wojciecha Farugi to wyzwoleni z konwenansów buntownicy. Czy jest to prawdziwa przemiana, czy zwykły kostium? Gra, która miała być niewinną zabawą, zamienia się w niebezpieczną rozgrywkę między bohaterami, w której do głosu dochodzą skrywane fantazje. Koncepcja odczytania dzieła Mozarta poprzez odniesienia do panoramy konkretnego miejsca i czasu otwiera możliwości interpretacji zjawisk współczesność w kontekście utraconych możliwości oraz niedokończonych rewolucji obyczajowych i społecznych poprzedniego wieku. Jak skończy się ta przygoda? Czy po tej podróży możliwy jest powrót do świata tradycji i reguł.

Czy rzeczywiście potrzebujemy widma katastrofy, by podjąć wysiłek wyobrażania sobie oraz stwarzania innej rzeczywistości i innych miłości?

---