|
◄ |
Iannis Xenakis |
► |
Oresteia
|
Chór i Orkiestra Teatru Wielkiego – Opery Narodowej
TREŚĆ OPERY
Część pierwsza: AGAMEMNON, lato 1945 roku
Zgodnie z założeniami Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, trwa uroczystość nadania ziemi chłopom bezrolnym. Chłopi z mieszanymi uczuciami odbierają nadziały. Dopełnieniem świątecznego dnia jest przyjazd kina objazdowego i projekcja filmu. Powraca Agamemnon - oficer z Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, który przybył do kraju pierwszym możliwym transportem. Towarzyszy mu Kasandra, Niemka, przywłaszczona z obozu internowanych. Pojawienie się dawnego właściciela wprawia zebranych w konsternację. Klitajmestra wita męża w dekoracjach komunistycznych, co wzbudza jego niechęć. Rozpoczyna sie kolejna projekcja filmowa - obraz dobrodziejstw, które przyniesie Związek Radziecki. Kasandra przepowiada nieszczęścia, które spotkają ją i Agamemnona. Żołnierze wyprowadzają i zabijają Kasandrę. Klitajmestra morduje męża. Chłopi lamentują nad śmiercią Agamemnona, ale nie buntują się przeciwko nowej władzy
Część druga: OFIARNICE, wiosna 1956 roku
Minęło 11 lat. W kraju trwa okres stalinizmu, choć zauważalne są pierwsze symptomy odwilży i zmian w życiu społeczno-politycznym. Na majątku Agamemnona powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne. Z pracy w polu na obiad przyszły robotnice. Wśród nich jest siostra Orestesa Elektra, córka Agamemnona i Klitajmestry. Z więzienia wraca Orestes - syn Agamemnona i Klitajmestry, który ostatnie lata spędził w więzieniu. Dzięki ogłoszonej amnestii wyszedł na wolność i powrócił, w towarzystwie dwóch przyjaciół, do rodzinnej wsi. Elektra i Orestes przysięgają zemstę. Przygotowują się do zabicia matki i jej kochanka. Orestes zabija Ajgistosa, a potem Klitajmestrę.
Część trzecia: ŁASKAWE, zima 1971 roku
Minęło 15 lat. Ogłoszona w grudniu 1970 roku podwyżka cen towarów pierwszej potrzeby spowodowała liczne strajki na terenie kraju. W PGR-ze znanym z Ofiarnic, robotnice przygotowane do rozstrzygnięcia siłowego, okupują stołówkę. Dochodzi do pacyfikacji z udziałem Milicji Obywatelskiej - nagle zjawia się Edward Gierek z jedną z gospodarskich wizyt. Jego przemówienie rysuje obraz świetlanej przyszłości. Jego urzędnicy negocjują ze strajkującymi i obiecują lepsze warunki życia i pracy. Dotychczasowe spory i niezadowolenie ustępuje miejsca akceptacji społecznej. Rozpoczyna się doba polskiego konsumpcjonizmu. Święto pojednania władzy i społeczeństwa.
Xenakis. Jeden z najwybitniejszych kompozytorów muzyki klasycznej dwudziestego wieku. Jego Oresteia – dzieło zarazem odważne, rewolucyjne i wyrafinowane – nadal czeka na polską premierę. Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie zaplanował ją na marzec 2010 roku. Wizja Iannisa Xenakisa, greckiego kompozytora, architekta, teoretyka muzyki i filozofa, łączy brzmienie współczesnej muzyki klasycznej, antyczną grecką tragedię i japoński teatr nō. Rytualny wymiar dramatu, który zapoczątkował historię teatru europejskiego, splata w Orestei Xenakisa elementy antyczne ze współczesnymi. Kompozytor inspiruje się śpiewem prawosławnej cerkwi, sięga po niespotykane brzmienia instrumentalne i wokalne parlando – w efekcie na przemian prowokuje i urzeka słuchacza. Posągowa, mroczna partytura Orestei mająca przypominać o ceremonialnych początkach teatru zainteresowała Michała Zadarę, znanego z oryginalnych interpretacji tekstów klasycznych. Michał Zadara dostał w 2008 roku Paszport Polityki w kategorii Teatr „za imponującą aktywność twórczą, za przedstawienia przywracające wiarę w to, że teatr jest przestrzenią artystycznej wolności”.
